Требуется для просмотраFlash Player 9 или выше.

Статистика сайта

Касцёл св. Станіслава ў вёсцы Далёкія.

Шматлікія паездкі на Браслаўшчыну зрабілі гэты край мілым майму сэрцу. Менавіта там нараджаюцца радкі: «Бог малюе абразы ў небе браслаўскіх азёр», цудоўна адпачываецца, гэта найлепшае месца для турызму і вандровак.
Храмавае кола Браслаўшчыны – такое паняцце бытуе ў некаторых турыстычных даведніках, пра гэта зняты фільм. Але лепш пабачыць незвычайнае кола царкоўных пабудоў ужывую.

Па дарозе з Полацка на Браслаў першая кропка – вёска Іказнь. Былое мястэчка, як і многія ў гэтым краі, знаходзіцца на беразе возера. Тут і адметная беларуская рыса – чырвоны касцёл і белая царква побач. Неараманскія вежы касцёла Божага Цела падарожнік заўважыць яшчэ здалёк: чырвоны колер цэглы адразу кідаецца ў вочы. Аднак, пад’ехаўшы бліжэй, упадабае таксама бялюткую прыгажосць Мікалаеўскай царквы. Фундатарам іказнеўскага касцёла калісьці стаў сам канцлер ВКЛ Леў Сапега. У 1912 годзе будынак быў адноўлены. Праваслаўная царква ўзве­дзена на месцы былой уніяцкай у пачатку ХХ ст. Сродкі на яе будаўніцтва выдзяляў імператар Мікалай ІІ. Сёння гэта помнік архітэктуры рэтраспектыўна-рускага стылю.

Вёска Слабодка вядомая касцёлам Божага Провіду. Храм здалёк нагадвае двух лебедзяў, якія сімвалізуюць канфесійнае адзінства нашага народа, бо сакральны будынак у 1903 годзе быў задуманы як праваслаўная царква. Гэты неараманскі касцёл захаваў ад атэістычных нападаў мясцовы настаяцель, які ў часы барацьбы з рэлігіяй зрабіў хітры ход. Ён запрасіў 20 мастакоў, якія на працягу 20 гадоў распісвалі храм унутры, што не дало ператварыць яго, напрыклад, у зернясховішча. Адным мясцовым майстрам касцёл паўтораны ў саламяным выглядзе. Гэтыя копіі знаходзяцца ў Браславе, Віцебску і ў Ватыкане – у самога Папы Рымскага. А яшчэ слабодкаўскі храм славіцца незвычайнымі дзвярыма з каванымі ўпрыгожваннямі і крыжам 1892 года, зробленым мясцовым вяскоўцам. Другім сведчаннем міжканфесійнага сяброўства ў Слабодцы служыць выява св. Еўфрасінні Полацкай з крыжам перад касцёлам. Кананізавана яна праваслаўнай царквой, але католікі таксама шануюць яе і лічаць нябеснай апякункай Беларусі.

Кіруючыся бліжэй да мяжы, трапляеш у Друю, вёску на беразе Заходняй Дзвіны, праз якую – ужо Латвія. У Друі знаходзіцца касцёл Святой Тройцы, пачатак яго будоўлі датуецца 1609 годам. Белы велічны будынак са старым інтэр’ерам – гонар вёскі. Калісьці храм адным з першых стаў асяродкам распаўсюджання беларускай мовы ў касцёлах. Сёння ў ім праходзяць рэкалекцыі для моладзі «Школа малітвы». А вось праваслаўная Дабравешчанская царква яшчэ аднаўляецца.

У Друі жывуць людзі розных канфесій. Тут маецца царква старавераў, рэшткі ўніяцкага храма ХVIII ст. Сінагога не захавалася, але яўрэйскія могілкі адноўленыя і дагледжаныя. Падчас Вялікай Айчыннай вайны тут было гета. А яшчэ вёска славіцца Барысавым каменем ХІІ ст., на якім захава­ліся старажытныя надпісы і выразаны крыж.

Вёска Дрысвяты таксама памежная. Ад навакольных краявідаў па-добраму шчы­міць сэрца – такая прыгажосць! Толькі ім мала пасуе суседства з Ігналінскай АЭС, што прыкладна ў чатырох кіламетрах ад вёскі. Дрысвяты размешчаны на паўднёва-ўсходнім беразе аднайменнага возера. Тут таксама ёсць касцёл і царква, калісьці была сінагога. Падчас Першай сусветнай вайны храм быў цалкам разбураны. Адноўлены ў 1929 годзе. Сёння Пятрапаўлаўскі касцёл – помнік драўлянай архітэктуры стылю мадэрн. Шэдэўрам жа беларускага дойлідства лічыцца праваслаўная царква Пятра і Паўла. У яе стылі і сёння захаваліся элементы старажытнай архітэктуры.
Асабіста мне ў вёсцы яшчэ думалася пра тое, што дагледжанасць і прыгажосць мясцовасці надаюць добрыя гаспадары. Спрадвеку былое мястэчка Дрысвяты належала розным панам, і каб не яны, можа, не захавалася б у памежным населеным пункце і тое, што ёсць. За такімі думкамі я ледзь не прагледзела на выездзе з Дрысвятаў чапляў, незвычайных па грацыі птушак. Увогуле браслаўскі край – знаходка для арнітолагаў.

Па дарозе на Опсу мы завіталі яшчэ ў вёсачку Мілюнцы, дзе знаходзіцца касцёл святога Якуба. Як і большасць каталіцкіх храмаў, ён з чырвонай цэглы і шыкоўна глядзіцца ў промнях сонечнага святла, ўражвае сваімі памерамі.

Вёску Опса многія ведаюць па сядзібе Плятэраў, ансамбль якой размешчаны ўздоўж берага возера. Знешне архітэктура сядзібы ў цені прыгожай зеляніны вабіць і сёння, калі б не забі­тыя дошкамі вокны. Да нядаўняга часу тут месцілася школа-інтэрнат. Цяпер пасля невялікай рэканструкцыі сядзібны будынак закінуты. Між дрэў ля былых панскіх уладанняў уражвае 300-гадовы дуб. Кажуць, самы стары на тэрыторыі Браслаўшчыны. Дарога да сядзібы ідзе цудоўнай алеяй. Ёсць у Опсе і незвычайны стары каменны мост з аркай, пад якім цячэ маленькая рачулка… І ўсё гэта мне чамусьці нагадала тэмзаўскія англійскія краявіды, толькі на Браслаўшчыне. З царкоўных пабудоў Опса славіцца неагатычным касцёлам Яна Хрысціцеля, які быў узве­дзены на месцы спаленага храма ў 1887 годзе.

Ад Опсы дарога вядзе да Відзаў. Цэнтр гэтага памежнага гарадскога пасёлка нагадвае ціхі правінцыйны еўрапейскі гарадок, дагледжаны і ўтульны. На плошчы перад касцёлам Святой Тройцы любіць збірацца моладзь. У час нашага візіту там завіхаліся турысты з фотаапаратамі, падбіраючы добры ракурс, бо 60-мятровыя шпілі самай высокай культавай пабудовы на Беларусі захапіць не так лёгка. Гледзячы на касцёльную відзаўскую готыку, я адчула на душы незвычайны спакой. І ўзгадала вядомыя, але крыху сумныя словы Рэмарка: «Калі бачыш, якія цудоўныя будынкі людзі ўзводзілі раней, чамусьці думаеш, што яны былі шчаслівейшыя за нас».

Першыя згадкі пра касцёл у Відзах адносяць яшчэ да XV ст., і тады ён быў названы ў імя Найсвяцейшай Панны Марыі. На пачатку ХХ ст. храм адбудаваны наноў і зноў пашкоджаны ў Першую сусветную вайну, пра што нагадваюць рэшткі снарадаў у сценах. Гарэў і падчас Вялікай Айчыннай, а ў антырэлігійныя часы яго напаткаў лёс склада для льну, потым спартыўнай залы. Але цяпер касцёл Святой Тройцы, як некалі, уражвае неаготыкай, вітражамі незвычайнай прыгажосці. Непадалёк і праваслаўная Свята-Успенская царква, пабудаваная ў стылі мадэрн і знакамітая іконай Св. Мікалая Цудатворцы пачатку ХІХ ст. Відзы – шматрэлігійны пасёлак. Нездарма ў ХІХ ст. тут жылі і добра ладзілі паміж сабой стараверы, католікі, пратэстанты, праваслаўныя, мусульмане і іудзеі. Думаю, гэты лад захоўваецца і сёння.

Браслаўшчына – край каталіцкіх і праваслаўных крыжоў, з любоўю ўпрыгожаных кветачкамі і стужкамі, край яркіх расфарбаваных сялянскіх хат, бо людзям не сумна на гэтай зямлі. Яны жывуць з верай. Адсюль і назвы вёсак – Богіна, напрыклад. Знаходзіцца яна ў акружэнні двух азёраў, а ўпрыгожвае яе бела-блакітная каменная царква Покрыва Прасвятой Багародзіцы, пабудаваная ў ХІХ ст. Як і многія, была пашкоджана ў часы Першай сусветнай, адбудавана і адчынена для вернікаў.

Нарэшце апошні прыпынак перад Браславам – вёска Далёкія. У яе цэнтры знаходзіцца касцёл св. Станіслава, пабудаваны ў 1930-я гады. Сёння тут сваю дзейнасць разгарнуў каталіцкі ордэн сальватарыянаў, які выхоўвае і навучае дзяцей у нядзельнай школе.

Пішучы пра храмавае кола Браслаўшчыны, нельга не ўзгадаць і сам раённы цэнтр, дзе знаходзяцца царква Успення Прасвятой Багародзіцы, жаночы праваслаўны манастыр і касцёл Раства Маці Божай. Незвычайныя азёрныя краявіды і канфесійнае суседства радуюць вока з Замкавай гары. А апякуе гэты край Маці Божая Браслаўская, цудадзейны абраз якой знаходзіцца ў касцёле горада на азёрах.

Ірына Лобан, фота аўтара, Віцебск.