Требуется для просмотраFlash Player 9 или выше.

Статистика сайта

На Міёршчыне ёсць вёскі, дзе здавён жывуць стараабрадцы. Сведчаннем таму і шэраг экспанатаў раённага гісторыка-этнаграфічнага музея. Адзін з іх – самаробны ручнік. У 1994 годзе, калі яшчэ толькі адчынялі экспазіцыю, яго падарыла міёрская жыхарка Фаіна Пятроўна Грэцкая. Яна адметная майстрыха, але гэты ручнік дастаўся ёй ад маці – М. П. Мядзведзевай (1905 г. нараджэння).

Вышыты ён гадоў 80 назад і не проста для хатняга ўжытку, а на пажаданне добрага ўраджаю. Па словах дырэктара музея Аксаны Лагунёнак (на фота), падобныя ручнікі выштукоўвалі перад Калядамі, галоўнай традыцыяй якіх было ўслаўленне плённай сялянскай працы, – дзеля таго,  каб, згодна з паданнем, мець на святочным стале не толькі хлеб, а і сала, каўбасу, іншыя прысмакі. Сімвалы Каляды пад назвай Жыцень размешчаны пасярод ручніка, а з бакоў – сімвалы Сонца, ад якога залежыць ўраджай. Па канцах жа рэч дэкаравана матывамі Зямлі-карміцелькі як асновы жыцця.

Старадаўняя вышыванка апісана студэнтамі Мазырскага педагагічнага ўніверсітэта імя І. Шамякіна і Мінскага лінгвістычнага ўніверсітэта ў дзвюх курсавых і дыпломнай працах, прысвечаных культуры стараабрадцаў.

А ўбачыўшы вось гэтую рэч, міжволі згадваеш аптымістычную беларускую прымаўку: «Загляне сонца і ў наша аконца». Яна і сімвалізуе аконца – да Бога, да святла. Драўляная бажніца (іконніца, багоўня) з зашклёнымі дзверцамі трапіла ў музей ад пенсіянеркі Агаф’і Андрэеўны Цімафеевай з вёскі Фралоўшчына Новапагосцкага сельсавета. Жанчына з гонарам паведаміла, што яе дзядуля зрабіў бажніцу сваімі рукамі.  Вісела ў яго хаце на самым пачэсным месцы – на покуці.

Ікона ў старавераў па будніх днях павінна быць зачыненай, «каб і муха не села». Як толькі прыходзіць свята, дзверцы бажніцы адчыняюць і можна бачыць абраз, які ўшаноўвае сям’я. Знізу бажніцы – шуфлядка для васковых свечак, якія запальваюць перад іконай. Туды клалі і паперкі з імёнамі тых, каго патрабавалася памянуць, а яшчэ з пажаданнямі або просьбамі да Бога. Для праваслаўных ці каталіцкіх вернікаў такое не характэрна, а прынята толькі ў старавераў.

Калі дзедаву хату пачалі разбіраць, Агаф’я Андрэеўна прапанавала бажніцу музею: каб людзі бачылі, кажа, каб не згубілася памяць пра старыя звычаі. Аддала і шмат фотаздымкаў, шэраг іншых рэчаў, якія характарызуюць культуру стараабрадцаў. Усё простае, але трывалае, бо рабілася на вякі і, як зараз кажуць, з добрай энергетыкай, – каб засталося дзецям, унукам. Яно і засталося.

Галіна Шпакоўская, «НС». Фота Георгія Мільяненкі, «НС».