Требуется для просмотраFlash Player 9 или выше.

Статистика сайта

Па дадзеных абласнога інстытута развіцця адукацыі, у Віцебскім, Дубровенскім, Сенненскім, Міёрскім, Докшыцкім, Гарадоцкім, Ушацкім, Пастаўскім раёнах, Полацку, Наваполацку і Оршы ўжо гатовы матэрыялы факультатыўнага курса па мясцовых гісторыі і краязнаўству для вучняў 8-9 класаў. А ўзорам тут служыць выданне «Наша Чашніччына», падрыхтаванае настаўнікам Іванскай СШ Віктарам Грыбко. У астатніх раёнах аналагічныя навучальныя праекты знаходзяцца ў стадыі распрацоўкі. Напрыклад, у Шумі­лінскім абагульненнем патрэбнай для курса інфармацыі зараз занята творчая група лепшых настаўнікаў, у асноўным гісторыі і геаграфіі, на чале з загадчыцай вучэбна-метадычнага кабінета аддзела адукацыі райвыканкама Лідзіяй Раманенка. Гэта прафесіяналы, захопленыя сваёй справай і краем, дзе выпала жыць і вучыць дзяцей. Шэраг іх і раней мелі добрыя напрацоўкі па тэмах тутэйшай мінуўшчыны і сучаснасці.
«Наша Шуміліншчына» будзе складацца з трох тэматычных частак: геаграфія раёна, гісторыя ад першабытных часоў да 1917 года і перыяд з 1917 па 1991 гады. Матэрыялаў назапашана багата, бо іх збіральнікі плённа папрацавалі ў архівах Віцебска і Мінска. Ёсць уклад у гэты пошук і калектыва раённага гістарычна-краязнаўчага музея. Тое, што не ўвойдзе ў будучае выданне, спатрэбіцца настаўнікам і вучням як дадатак «Гэта цікава ведаць» – у электронным варыянце. Фотаздымкі, большасцю прысвечаныя прыроднаму хараству гэтага краю, таксама зроблены членамі творчай групы. Мяркуецца, што «Наша Шуміліншчына» зацікавіць не толькі школьнікаў, а таму прадугледжаны і сувенірны, падарункавы варыянт.
Сапраўды, у гэтым раёне ёсць маляўнічыя мясціны і вартыя ўвагі адметнасці. Напрыклад, Вялікі камень ля вёскі Горкі – самы буйны ледніковы валун у Беларусі, уваходзіць у трэці дзесятак камянёў-веліканаў Еўропы. Яго даўжыня 11 метраў, вага больш за 800 тон. У гэты куток часта ладзяцца экскурсіі. А ў Шумілінскім гістарычна-краязнаўчым музеі захоўваюцца рэшткі маманта, у прыватнасці, цэлая ніжняя сківіца, зубы якой нагадваюць след чалавечай нагі. Адзіны такі экспанат у нашай краіне. Ён быў знойдзены ў 1992 годзе каля вёскі Цербяшова на беразе Дзвіны, у кар’еры. Усяго на тэрыторыі раёна ўзяты на ўлік 108 помнікаў гісторыі і культуры, у тым ліку Свята-Успенская царква ў вёсцы Пабеда і Свята-Сергіеўская ў Лескавічах.
Тут налічваецца звыш 85 азёр, створаны рэспубліканскія ландшафтны запаведнік «Казьянскі» і гідралагічны заказнік «Возера Сосна». Можна ўбачыць рэдкіх птушак, 44 іх віды занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі: звычайны асаед, палявы і поплаўны лунь, скапа і іншыя. Ёсць на што палюбавацца, ёсць дзе павандраваць турыстам. Напрыклад, не мінаюць яны крыніцы Пяценкі, добраўпарадкаванай стараннямі энтузіястаў з райцэнтра.
Раскажа чытачам «Наша Шуміліншчына» і пра славутых мясцовых ураджэнцаў: беларускага гісторыка, архівіста Дзмітрыя Даўгялу, заснавальніка эпізааталогіі, лаўрэата Дзяржаўнай прэміі СССР, акадэміка Сяргея Вышалескага і іншых. Адна з ярчэйшых старонак мясцовай гісторыі тычыцца дзейнасці камсамольскага падполля ў пасёлку Обаль. Падрыхтоўкай матэрыялаў пра падзеі Вялікай Айчыннай на Шуміліншчыне заняты менавіта педагогі пасялковай сярэдняй школы.
– Усе магчымыя звесткі сабраны і пра пасляваенны час. І ўжо трэці раз калектыў складальнікаў выдання ўважліва аналізуе ўвесь матэрыял, каб канчаткова вылучыць самае істотнае, вартаснае, бо час падціскае, – кажа Лідзія Раманенка.

Галіна Шпакоўская, фота Антона Сцепанішчава, «НС».