Калі едзеш з Віцебска ў Мінск, каля вёскі Ржаўка Бешанковіцкага раёна можна ўбачыць закінуты цагляны дом з гаспадарчай пабудовай. Стаіць ён метрах у дваццаці ад дарогі і міжволі прыцягвае ўвагу праезджых.
Па словах старэйшыны Ржаўкі Уладзіміра Дашкевіча, да вайны тут быў хутар. А ў 1954-1955 гадах на гэтым месцы ўзвялі будынак, дзе размяшчалася кантора дарожнага ўчастка і жыллёвыя памяшканні для майстра. Першапачаткова дом меў «кітайскі фасон», бо, у прыватнасці, быў пакрыты «пераломленай» дахоўкай на манер ледзь не будыйскага храма. Цяпер элементы былога «фасону» засталіся толькі ў выглядзе своеасабліва выкладзеных карнізаў над вокнамі.
Хутчэй за ўсё такі архітэктурны стыль для будынка дарожнай службы быў абраны як даніна дружбе савецкага і кітайскага народаў. Але літаральна праз год, пасля ХХ з’езда КПСС, на якім быў развянчаны культ асобы Сталіна, Мао Цзэдун пакрыўдзіўся за гэта на Мікіту Хрушчова, і дружба паміж Кітаем і СССР сапсавалася на дзесяцігоддзі.
Але «фасоністы» будынак стаяў. Апроч майстра, тут працавалі 20 рабочых, якія абслугоўвалі ўчастак шашы ад Астроўна да Бешанковічаў. На той час асфальту не было, таму дарожнае палатно ўмацоўвалі і рамантавалі брукам. Дарэчы, каменне збіралі на бліжэйшых палях і вазілі на трох конях.
Моладзь Ржаўкі любіла збірацца ля гэтага будынка: ладзілі вечарынкі з гармонікам, адзначалі святы, у тым ліку і Купалле. Віталі і рэдкія аўтамабілі, што праязджалі па шашы. У 1960 годзе дарогу заасфальтавалі. Развівалася і дарожная тэхніка, таму такая колькасць рабочых стала не патрэбная...
У 1990-х гадах будынак выкупіў лётчык-адстаўнік. Пачаў рабіць рамонт, але нешта не атрымалася, і сям’я дом прадала. Кажуць, цяперашні гаспадар прыдбаў яго дзеля таго, каб зрабіць прыдарожнае кафэ. Але дарожнікі супраць, бо плануюць пашырыць праезджую частку, а дом стаіць надта блізка.
Шкада, калі не будзе знойдзена прымальнае выйсце і дом зруйнуюць. Таму што з гэтай сядзібы можна зрабіць не проста каларытнае прыдарожнае кафэ, але і цікавы турыстычны аб’ект. У прыватнасці, музей дарожнай службы. Мяркую, шмат каму было б цікава паглядзець, як абслугоўвалася дарога ў сярэдзіне мінулага стагоддзя.
А пакуль калодзеж на сядзібе закіданы каменнем...

Сяргей Кавалеўскі, фота «НС».