Требуется для просмотраFlash Player 9 или выше.

Статистика сайта

Драўляны будынак былога касцёла ў вёсцы Рамні Гарадоцкага раёна ўжо адмервае другое стагоддзе. Паводле раённай кнігі «Памяць», касцёл быў пабудаваны ў 1886 годзе ў характэрным для канца ХIХ стагоддзя спалучэнні класіцызму з элементамі «мадэрна» і «псеўдарускага» стылю.
Старажылы сцвярджаюць, што ўзводзілі культавы будынак майстры з Польшчы, якія наймалі на падсобныя работы тутэйшых людзей. Прадзед аднаго з мясцовых жыхароў таксама ўдзельнічаў у будаўніцтве і да скону згадваў гісторыю, якую запомніў на ўсё жыццё. Аднойчы, калі селі на перакур, ён па вясковай завядзёнцы ўвагнаў сякеру ў бервяно. За гэта атрымаў заўвагу ад майстра-паляка, маўляў, пашкодзіў матэрыял. Давялося для чарговага вянца часаць новае бервяно. Дарэчы, цесляры працавалі сякерамі настолькі гладка і чыста, што і сёння сцены знутры выглядаюць так, нібыта зусім нядаўна пагабляваны рубанкам.
Да рэвалюцыі ў ваколіцах Рамнёў пражывала шмат латышоў. Хоць яны па веравызнанню і лютэране, але хадзілі маліцца да касцёла. Недалёка, у суседняй вёсцы Паташня, захаваліся і латышскія могілкі. Не так даўно, каб памянуць продкаў, туды прыязджала цэлая кавалькада аўтамабіляў з латвійскімі нумарамі. Завіталі і ў Рамні, пастаялі ля касцёла...
З латышамі звязаны і эпізод грамадзянскай вайны. Як вядома, напрыканцы 1918 года ў Веліжскім павеце выбухнула паўстанне, якое з 11 па 17 лістапада ахапіла амаль усю Віцебскую губерню. Кіраўнікамі паўстання былі выхадцы з мясцовых святароў, царскія афіцэры, багацейшыя сяляне, якія выступалі супраць увядзення хлебнай манаполіі і харчразвёрсткі.
Недалёка ад мястэчка Усвяты (цяпер Пскоўская вобласць) паўстанцаў узначаліў эсэр, царскі афіцэр, сын памешчыка з вёскі Баннікі Кулакоўскі. Больш за 500 узброеных чалавек рушылі на Гарадок. Захапілі мястэчка Мяжа, дзе, як сведчыў старшыня Вышадскага рэўкома С. Кірыёнак, п’янствавалі, чынілі гвалт і вербавалі сабе папаўненне. Наступны прыпынак зрабілі ў Рамнях, што знаходзіліся на бальшаку Мяжа – Гарадок. У калоне меліся кулямёты, якія былі ўстаноўлены на калёсах запрэжаных тройкамі коней (своеасаблівыя тачанкі). Паўстанцаў сустрэлі званамі каталіцкага касцёла і праваслаўнай царквы. З хлебам-соллю выйшлі кулакі Дзмітрушэнкі і іншыя. Але не ўсе былі згодны з такім візітам: аб планах «гасцей» затрымацца ў Рамнях на дзень-два і далей рушыць на Вышадкі паведаміў жыхар вёскі па прозвішчу Рудзячэнка. Насустрач з Гарадка выйшаў атрад латышскіх стралкоў на чале з двухметровым здаравяком Кундзевічам, рабочым з Дзвінска (цяпер Даўгаўпілс). У Вышадках каля моста цераз раку Аўсянка адбыўся бой. Значна меншы па колькасці атрад латышскіх стралкоў прымусіў паўстанцаў разбегчыся.
Касцёл меў агароджу з часанага каменю, за ёй таксама былі могілкі, дзе хавалі паноў з навакольных маёнткаў. У гады барацьбы з рэлігіяй склепы разабралі. Сярод камсамольцаў, што ўдзельнічалі ў гэтым, быў і бацька мясцовага жыхара Юрыя Струкава. Ён расказваў сыну, што ў адным са склепаў знайшлі труну са спарахнелым целам жанчыны. На адзенні і абутку нябожчыцы былі залатыя гузікі і спражкі. Моладзь прадала тады гэтыя каштоўнасці за літр самагонкі. А з цэглы скляпенняў месцічы парабілі печы. Сам жа касцёл на доўгія гады стаў калгасным складам, дзе захоўвалі і зерне, і соль, і мінеральныя ўгнаенні, і камбікорм. У вайну, кажуць, свае транты тут складвалі і паліцаі.
У першапачатковым выглядзе касцёл меў вітражы. А ягоныя сцены знутры былі аздоблены роспісам па палатну. Гадоў сорак таму назад, расказаў Ю. Струкаў, са словамі «Это же целое состояние!» палотны зрэзаў брытвай дачнік з Ленінграда і звёз. Цяпер жа на сценах засталіся толькі асобныя адбіткі біблейскіх сюжэтаў. У тым ліку і пальмы над святой ракой Іардан, што для нашых шырот выглядае вельмі экзатычна.
Гады два назад «вывалілася» адна сцяна касцёла. Праваслаўныя святары ўзяліся адрамантаваць будынак, каб у далейшым зрабіць з яго царкву. Але праз нейкі час, кажуць, свае правы на касцёл заявілі каталікі, і работы спыніліся...
Ці доўга прастаіць без вокнаў і дзвярэй гэты маўклівы сведка гісторыі?

Сяргей Кавалеўскі, фота Алеся Бынькова, «НС».