Требуется для просмотраFlash Player 9 или выше.

Статистика сайта

Нядаўна ў Міёрах давялося сустрэцца з госцяй з Бельгіі Машай Грунберг (на фота). Працуе яна дзіцячым псіхолагам у бальніцах Тэль-Авіва і Халона. Мэтай яе прыезду з групай з Ізраіля было не толькі наведаць могілкі – яўрэйскія пахаванні сваякоў на тэрыторыі раёна, але і пабываць на балотах заказніка «Ельня». Падчас Вялікай Айчыннай вайны яе маці, тады 19-гадовая жыхарка Міёр Люба Юдзіна, ваявала ў атрадзе партызан, які размяшчаўся на тэрыторыі сённяшняга заказніка.
Ад праследавання мясцовыя жыхары і тыя яўрэі, якія здолелі ўцячы і не трапілі ў гета, арганізавалі ў гушчы лесу базу для супраціўлення акупантам. Нялёгка людзям прыходзілася ў зямлянках суровымі зімамі. Вясной перажывалі паводку, многія хварэлі на тыф, паміралі.
Тыя нечалавечыя выпрабаванні і ўспаміны пра ліхія дні Люба Юдзіна занатавала ў дзённіку, на аснове якога некалькі год назад выйшла на ідыш кніга «Лес сямідзесяці сямі азёр». Здаўна лічыцца, што на тэрыторыі заказніка налічваецца 77 «блакітных люстэркаў», таму і назва была абрана адпаведная. Прыблізна 100 старонак напісаны самой удзельніцай тых падзей, астатнія – яе дачкой Машай Грунберг. Каб больш людзей змаглі пазнаёміцца з гэтым матэрыялам, другая дачка Любы Эстэр пераклала кнігу на англійскую мову.
Некалькі год назад былой партызанкі Любы Юдзінай не стала, але памяць засталася ў кніжных радках. Міжволі прыгадваецца вядомы выраз «рукапісы не гараць»! Маша Грунберг даўно хацела прайсці па тых сцежках, дзе бывала калісьці яе маці, убачыць балоцістыя мясціны, якія ратавалі партызан ад смерці. Нарэшце яе мара збылася. У суправаджэнні дырэктара дзяржустановы «Ельня» Пятра Багалея і дырэктара прыватнага турыстычнага прадпрыемства «Паласаты рэйс» Вольгі Пацяёнак яна і трапіла на балота. Усё яе тут моцна ўразіла. На шляху сустракаліся вельмі цікавыя рэдкія расліны і жывёлы. Здзівіла Машу расянка, расліна, якая «корміцца» насякомымі. Адчула жанчына і што такое багна, як жахліва паглыбляцца ў яе, калі разумееш, што зямля літаральна знікае з-пад ног.
Маша Грунберг адзначыла, што на Беларусі вельмі багатая флора і фауна, прыгожыя, не «прычасаныя» чалавечай рукой лясы. У Бельгіі ж пераважаюць рукатворныя, дэкаратыўныя пасадкі. Таму нашы лясы – сапраўднае багацце, якое трэба берагчы і ахоўваць.

Вольга Савуць, фота аўтара.