Требуется для просмотраFlash Player 9 или выше.

Статистика сайта

Нядаўна займеў завядзёнку: дзе ні бываю, па магчымасці стараюся наведаць мясцовы музей. Таму што ў кожнай экспазіцыі абавязкова знойдзецца экспанат, які прыцягне ўвагу і пра многае маўкліва паведаміць.
Прызнацца, не чакаў, што ў Талачынскім гісторыка-краязнаўчым музеі падобных экспанатаў будзе так многа. У першую чаргу тут багатая калекцыя старажытных рэчаў, пачынаючы ажно ад IV стагоддзя да нашай эры. І ўсё дзякуючы археалагічным раскопкам, якія праводзіліся пераважна ў Друцку – ста­ліцы слыннага сярэднявечнага княства. Тут і фрагменты караляў, прывезеныя ў свой час з Візантыі, Егіпта, Кітая. І грэбень для валасоў, зроблены з самшытавага дрэва, што расце ў Прычарнамор’і. І шкляныя бранзалеты мясцовай вытворчасці, а таксама скроневыя кольцы з бронзы і медзі (дарэчы, каб адроз­ніцца ад прадстаўніц іншых плямёнаў, крывічанкі насілі два кальцы на левай скроні і тры – на правай). Багата наканечнікаў стрэл, якімі карысталіся сярэднявечныя ваяры і паляўнічыя. Сярод зброі таго часу прадстаўлена і маленькая сякерка для хлопчыкаў. Такія выкарыстоўваліся пры абучэнні маладога пакалення баявому майстэрству, а потым многія, пасталеўшы, насілі іх у якасці амулета.
Частка экспазіцыі сфарміравана з дапамогай жыхароў раёна. У прыватнасці, калі ў 1986 годзе ў цэнтры Талачына пракладвалі газа­правод, у траншэі каля манастырскага будынка, дзе начаваў Напалеон, юнак знайшоў пісталет, зроблены майстрам з французскага горада Ліён. Магчыма, змарнелы адступленнем афіцэр імператарскай арміі ў роспачы кінуў яго з-за адсутнасці пораху. А можа, уладальнік зброі проста памёр ад голаду і холаду снежнай лістападаўскай ноччу 1812 года. Час ад часу жыхары Талачына прыносяць у музей жмені куль таго часу, якія знаходзяць на берагах ракі Друць...
А вось адзін экспанат (на здымку) з ліку побытавых рэчаў сярэдзіны ХІХ – пачатку ХХ стагоддзя прымусіў карэспандэнтаў «НС» паламаць галаву. Мы ніяк не маглі даўмецца, як і для чаго мог выкарыстоўвацца важкі металічны прадмет у форме жука даўжынёй каля 30 сантыметраў. Адзінае, што падалося слушным, – гэтай штукай ёмка калоць арэхі...
Нарэшце нам растлумачылі, што гэтая рэч называецца «халоп» і з яе дапамогай раней здымалі боты. І сапраўды, усё проста: адной нагой становішся на спіну «жука», а бот на другой назе абцасам устаўляеш паміж «вусоў». Металічнага «халопа» перадаў у музей жыхар вёскі Рацава. «Жук» быў знойдзены на тэрыторыі былога маёнтка графаў Замойскіх-Тышкевічаў. Сваю назву гэтае прыстасаванне атрымала толькі па адной прычыне: як вядома з гісторыі, у мінулыя часы абутак панам абавязкова здымалі слугі пры маёнтку, альбо халопы. Мода на «халопа» прыйшла да нас з Еўропы. Верагодна, першымі гэты выраб пачалі выкарыстоўваць найбольш прагрэсіўныя і дэмакратычныя паны, якім было сорамна, каб іх абутак здымалі людзі. Пазней зручнасць маўклівага «халопа» ацанілі мяшчане і багацейшыя сяляне. Ды і цяпер, пэўна, «халопы» маглі быць запатрабаванымі, асабліва пажылымі людзьмі, якім цяжка здымаць абутак сагнуўшыся.

Сяргей Кавалеўскі, «НС». Фота Антона Сцепанішчава, «НС».