Валянціна Цыганкова.
Выданнем краязнаўчага зборніка «Полацкі край у легендах і паданнях» распачалі Год кнігі супрацоўнікі цэнтралізаванай бібліятэчнай сістэмы Полацкага раёна. Яны не толькі натхнёна прапагандуюць айчынную і замежную літаратуру сярод сельскіх жыхароў, але і зрабілі аднавяскоўцаў суаўтарамі ўласнаручна створанага каштоўнага фаліянта.
У бібліятэчнай сістэме Полаччыны 33 філіялы. І кожны з іх спрычыніўся да гэтай высакароднай справы. Бібліятэкары вечарамі і па выхадных абыходзілі старых людей, запісвалі, што яны памятаюць. Потым здавалі свае запісы ў цэнтральны полацкі філіял. Тут тэксты набіралі, сістэматызавалі, ілюстравалі і ўкладалі ў кнігу. Раздрукавалі яе на ўласным прынтары ўсяго шэсць экзэмпляраў, пераплялі і цяпер з гонарам паказваюць усім цікаўным.
А ганарыцца ёсць чым. На 200 старонках адлюстраваны паданні, запісаныя ў 98 населеных пунктах. Маўклівымі сведкамі мінуўшчыны выступаюць 32 возеры, а таксама крыніцы, горы, валуны роднага краю, паэтычна ўплеценыя ў канву самабытных гісторый.
– Мы і самі не чакалі, – кажа каардынатар праекта загадчыца аддзела бібліятэчнага маркетынгу Валянціна Цыганкова, – што інфармацыі будзе так шмат.
На просьбу назваць самую цікавую легенду Валянціна Пятроўна заўважае, што кожная з іх па-свойму каларытная. Адны тлумачаць паходжанне вёсак, другія ўказваюць на крыніцы з гаючай святой вадой, трэція распавядаюць пра шчымлівае каханне.
«Чароўны і ўтульны куточак – Полаччына. Нашы мясціны вабяць усіх, хто жадае адкрыць новыя старонкі гісторыі, сэрцам дакрануцца да казачнай прыгажосці родных краявідаў», – напісалі ў прадмове да кнігі яе складальнікі. З удзячнай цеплынёй апавядаюць яны пра жыхароў свайго краю – прыгожых, працавітых, сумленных і шчодрых людзей, што берагуць у сэрцах святую мудрасць прашчураў і далікатна перадаюць яе ўнукам і праўнукам.
Дыяментамі гэтай мудрасці сёння могуць узбагаціцца чытачы бібліятэк. Па словах дырэктара раённай ЦБС Ганны Бурносенка, цікавасць да кнігі ўзрастае, а таму яе плануецца раздрукаваць у большай колькасці экзэмпляраў. Праўда, гэта не таннае задавальненне. Сабекошт аднаго асобніка з каляровымі фотаздымкамі складае каля 400 тысяч рублёў, з чорна-белымі – 50 тысяч. Выдаткі лічыліся па прэйкуранце платных паслуг. Усяго ў бібліятэках раёна іх аказваюць 37 відаў, у тым ліку пераплёт і раздрукоўка тэкста з электроннага носьбіта. Летась такім чынам зарабілі 25 мільёнаў рублёў. Менавіта за гэтыя грошы набываюць паперу, запраўляюць тэхніку чарнілам, папаўняюць камерцыйны фонд літаратуры. У мінулым годзе закупілі камп,ютар і лічбавы фотаапарат.
Збор матэрыялаў для кнігі полацкія энтузіясты мяркуюць працягнуць, каб духоўная повязь пакаленняў пракладвала дарогу да сэрцаў і душаў нашчадкаў.
Каментарый эксперта
Уладзімір Лобач,кандыдат гістарычных навук,даследчык традыцыйнайкультуры Беларусі:
– Легенды і паданні нашага краю цікавыя не толькі з побытавага пункту погляду. Яны маюцьі навуковую вартасць,бо часта ўказваюць на археалагічныя помнікі, у тым ліку невядомыяда гэтага часу. Напрыклад,з гарадзішчамі жалезнага веку звычайна звязваюцца паданніпра храм, які праваліўся пад зямлю. Так званыя французскія магілы нярэдка ўказваюць на курганныя пахаванні Х-ХII стагоддзяў.
Цікавасць супрацоўнікаў бібліятэк, а таксама чытачоў да гісторыіроднага краю вельмі ўхвальная,бо дазваляе адчуць і зразумець непаўторнасць той Полаччыны,пра якую не гаворыццаў энцыклапедыях і падручніках.
Пакаленне людзей, што валодаюць гэтымі ведамі, імкліва знікае. Таму нам трэба спяшаццасабраць і захаваць усе залацінкі народнай мудрасці для нас саміхі будучых пакаленняў.